Nowoczesne budownictwo podąża za duchem czasu i staje się coraz bardziej ekologiczne. Zrównoważona architektura to spojrzenie na budynki oraz zagospodarowanie obszaru w sposób jak najmniej ingerujący w środowisko naturalne, a także oszczędne gospodarowanie surowcami w całym cyklu budowlanym. Nie może to jednak oznaczać, iż użytkowany budynek utraci swój komfort.
Poniższe punkty stanowią podpowiedzi, jak stworzyć ekologiczne miejsce pracy, rozpoczynając od podstaw. Wprowadzenie prostych zasad i zebranie najistotniejszych sugestii w jednolity plan może znacząco zwiększyć oszczędność użytkowania oraz przyczynić się do stworzenia biurowca na miarę potrzeb pracowników i środowiska.
1. Holistyczne podejście – ekologia konstrukcji
Przede wszystkim ekologiczny biurowiec powinien wiązać się z efektywnym zarządzaniem. Polega ono na potraktowaniu budynku jako całości z uwzględnieniem interakcji między jego strukturą i systemami a środowiskiem zewnętrznym. Budynki utrzymane w konwencji ekologii holistycznej posiadają zatem szereg najrozmaitszych usprawnień dotyczących redukcji gazów cieplarnianych i śmieci, wyposażone są w panele słoneczne, zbiorniki wody deszczowej do nawadniania, czujniki kontroli oświetlenia i ogród na dachu. Mogą być do tego w mniejszym bądź większym stopniu wybudowane z materiałów pozyskanych z recyklingu.
2. Lokalizacja
Brzmi to trywialnie, aby warto obmyślić taką lokalizację budynku, aby przyszli pracownicy mieli możliwość swobodnie i wygodnie do niego dotrzeć transportem publicznym, pieszo lub rowerem. Przyczyni się to do zmniejszenia emisji gazów przez prywatne pojazdy.
3. Widok za oknem
Warto wykorzystać istniejący krajobraz, jak i posadzić odpowiednią roślinność w bezpośrednim otoczeniu biurowca. Poprawia to jego wygląd w kontekście budynku ekologicznego, daje wymierne korzyści estetyczne, a także przyczynia się do lepszego samopoczucia pracowników i osób przebywających w biurowcu.
4. Zielony dach
Poczynając od wysokościowców, poprzez budynki użytku publicznego, a na halach magazynowych kończąc, coraz częściej spotykane są ogrody na dachach budynków. Urządzenie takiego miejsca jest dość kosztowne, ale zielony dach jest znacznie trwalszy od zwykłego, a przede wszystkim tworzy masę izolującą i wspomagającą odpływ wody deszczowej.
5. Naturalna wentylacja
Około 1/5 gazów cieplarnianych pochodzi z wentylacji budynków komercyjnych, ponieważ wyposaża się je w sztuczną klimatyzację, która zapewnia co prawda „wydajność energetyczną”, ale całkowicie odcina wnętrze biurowca od środowiska zewnętrznego. Jakość takiego powietrza pozostawia wiele do życzenia i może prowadzić do rozmaitych dolegliwości: nudności, zawrotów i bólu głowy, przewlekłego zmęczenia, znanych jako syndrom chorego budynku. Ekologiczne budownictwo stawia na wykorzystywanie naturalnej wentylacji do regulowania temperatury, przez co jest on zdrowszy. Optymalnie rozmieszczone otwierane okna, świetliki w dachu i wiatraki podsufitowe mogą spokojnie zapewnić odpowiednią temperaturę wnętrza, minimalizując wykorzystanie sztucznej klimatyzacji.
6. Temperatura wnętrza
W budynkach ekologicznych nie ma potrzeby stosować, dla zapewnienia odpowiedniej temperatury, energochłonnej klimatyzacji i ogrzewania. Należy je jak najbardziej ograniczyć na rzecz tradycyjnych rozwiązań – czyli właściwej orientacji nowo powstającego budynku w przestrzeni i rozmieszczenia jego okien, a także wykorzystania mas termalnych i barier odbijających promieniowanie słoneczne. Ciekawe i innowacyjne rozwiązanie stanowią belki chłodzące – rury lub panele chłodzone wodą, absorbujące ciepło i rozpraszające je przez tak zwane kominy cieplne dzięki naturalnym zjawiskom fizycznym.
7. Samowystarczalność energetyczna
Biurowce architektury zrównoważonej powinny w inteligentny sposób podchodzić do kwestii energetycznych – zmniejszając zużycie prądu i stosując odnawialne źródła energii. Mogą to osiągnąć chociażby dzięki panelom słonecznym podgrzewającym wodę czy ogniwom fotowoltaicznym bezpośrednio produkującym elektryczność. Idąc krok dalej, coraz częściej wykorzystuje się zintegrowane turbiny wiatrowe i sieci fotowoltaiczne do zasilania biurowców (np. CH2 w australijskim Melbourne). Koszty instalacji pozyskujących energię z odnawialnych źródeł z początku mogą zniechęcać, ale zwracają się po średnio 10 latach.
8. Oświetlenie na wysokim poziomie
Pozostawianie niezgaszonych lamp i urządzeń biurowych po wyjściu z budynku może podwoić opłaty za energię elektryczną i generuje dodatkowe 20 proc. gazów cieplarnianych emitowanych przez budynki komercyjne. Wprowadzenie prostych rozwiązań, jak choćby czujki ruchu, pozwala zredukować opłaty nawet o 70 proc. i zmniejszyć temperaturę w pomieszczeniach, prowokując tym samym dodatkowe oszczędności na klimatyzacji.
9. Oszczędność wody
Zaopatrzenie w wodę wzbudza coraz większą troskę, dlatego powstało już kilka ciekawych rozwiązań pozwalających zredukować jej zużycie w biurowcach, a przez to nie tylko przysłużyć się ekologii, ale również oszczędności. Przede wszystkim stosowane są wylewki ze zredukowanym przepływem, bezwodne pisuary oraz spłuczki ze zmniejszoną ilością wody. Ponadto można zadbać o zbieranie wody deszczowej do wykorzystania na miejscu, zakładanie ogrodów na dachach, stawów, sadzawek oraz innych elementów zatrzymujących wodę i hamujących jej bezpośredni spływ do kanalizacji. Podczas planowania przestrzeni wokół biurowca dobrze jest wzbogacić ją o rodzime rośliny odporne na suszę, a do ich podlewania wykorzystywać system oczyszczający wodę odzyskaną ze zlewów, umywalek i toalet.
10. Budynek z recyklingu
Współczesne technologie pozwalają nie tylko odzyskiwać i przetwarzać drobne materiały z odpadów, ale również budynki stawia się z wykorzystaniem już raz użytych surowców. Ponownie użyć można praktycznie wszystkiego (np. odpadów styropianowych do produkcji wytrzymałych i elastycznych posadzek). Nie jest to też wielka nowość, gdyż w przeszłości ludzkości często wykorzystywano jedne budynki, np. zdewastowane, aby postawić z ich materiałów inne (jak chociażby bazylikę św. Piotra). Wynikało to głównie z braku funduszy, obecnie jednak stawianie budynku z recyklingu cieszy się wsparciem rządu. Taka praktyka pozwala nie tylko zaoszczędzić, ale i zredukować emisję gazów cieplarnianych podczas produkcji materiałów budowlanych.
Źródła:
K. McKay, J. Bonnin, Ekologiczna praca. 100 sposobów, aby ochrona środowiska stała się naszym znakiem firmowym, Warszawa, 2011.
